Hier een introtekst
Zwerfkei circa 17 bij 17 cm
In oktober 2005 vond ik op het Noordzeestrand van Ameland een vreemde steen. Hij lag half in het zand, maar vooral de vreemde vorm en het feit dat hij volgens mij uit meerdere soorten steen bestond, intrigeerde mij. Ik heb hem meegenomen om later aan een expert te vragen wat voor soort steen het was. Misschien was het één van dertien in een dozijn. Ik heb Richard Bintanja gevraagd (geoloog) om de steen voor mij te analyseren. Dit heeft hij gedaan en onderstaand volgt zijn relaas.
Richard Bintanja:,,Het is een zwerfkei, zeer waarschijnlijk afkomstig uit midden Zweden. Dit soort stenen is hier gedeponeerd door het ijs tijdens de één na laatste ijstijd (120.000 jaar geleden). De afgeronde vorm suggereert dat hij daarna ook door een rivier is voortbewogen, misschien tijdens het smelten van de ijskap van 120.000 jaar geleden of tijdens de laatste ijstijd (20.000 jaar geleden) toen de zeespiegel 120 meter lager was dan nu en de Noordzee een toendravlakte was met vele smeltwaterrivieren.
Zwerfkei
Grappig en enigszins bijzonder is het feit dat de kei uit twee verschillende gesteenten bestaat, te weten gneiss (lichtgrijs) en graniet (donkerder). Dit zijn beide hele normale (metamorfe) gesteenten. Metamorf betekent gestold (zoals lava), in tegenstelling tot sedimentgesteenten zoals kalk of zandsteen. Dit stollen gebeurt meestal binnen in de aarde (maar niet altijd; zoals lava). Het gesteente van de kei is dus gevormd tijdens de vorming van de Scandinavische gebergten, die heel oud zijn (200 miljoen jaar of meer).
Op het grensvlak van beide gesteenten zit als bonus ook nog een zogenaamde kwartsintrusie, dat zijn spleten die, nadat het omliggende gesteente afgekoeld is, gevuld raken met ander vloeibaar gesteente (in dit geval kwarts). Glas is puur kwarts, net als bergkristal, maar als er andere mineralen doorheen gemengd raken (zoals hier) dan wordt kwarts ondoorzichtig. Het meeste strandzand is (onzuivere) kwarts.
Volgens mij is het toch tamelijk zeldzaam dat je zo’n kei op het strand vindt, want dit soort zware keien zakken normaal gesproken in het zand weg. Onder het zand van de Noordzee ligt het vast en zeker bezaaid met dit soort keien (en veel grotere)”.
